Park Narodowy Park Gór Stołowych to jeden z najmłodszych parków narodowych w Polsce. Powstał w 1993 r. Ma powierzchnię 6340 ha, obejmuje wierzchowinowe i centralne partie Gór Stołowych oraz północno-zachodnią część Wzgórz Lewińskich. Przez PNGS przebiega kręta droga „Szosa Stu Zakrętów, łączy znajdujące się po obu stronach masywu miasta Kudowę-Zdrój i Radków. Najwyższe wzniesienia Gór Stołowych to Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.) i Skalniak (915 m n.p.m.). W otulinie Parku znajdują się uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa-Zdrój.
Polskie Góry Stołowe i czeska Wyżyna Broumowska oraz polskie pasmo Zaworów koło Mieroszowa to jedno rozległe pasmo górskie. Nazwa Góry Stołowe doskonale pasuje do ich wyglądu. Charakterystycznymi elementami ich budowy są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi urwiste skalne bastiony. Rzeźba urozmaicona jest rozmaitymi formami erozji piaskowców. Są to głębokie szczeliny, labirynty, blokowiska skalne, czy pojedyncze skałki o niespotykanych kształtach.
Góry Stołowe nazywane są Górami Zrodzonymi z Morza. Przed milionami lat ich obszar był zatoką rozległego i płytkiego morza czeskiego. Spływające z przylegających obszarów lądowych rzeki nanosiły materiał, który osadzał się na jego dnie, tworząc kolejne poziomy piaskowców. Swój współczesny wygląd Góry Stołowe zawdzięczają stosunkowo młodym ruchom tektonicznym oraz erozji, które trwają do dziś.
Oprócz Gór Stołowych w granicach parku znalazł się przylegający do nich od południowego-zachodu fragment Wzgórz Lewińskich, które zbudowane są ze skał magmowych.
Na terenie parku znajduje się zróżnicowana roślinność, w dużym stopniu przekształcona przez człowieka. Do ciekawszych siedlisk należy Wielkie Torfowisko Batorowskie, roślinność naskalna i łąki bagienne z wieloma gatunkami roślin chronionych.
Obszar parku jest domem dla licznych gatunków zwierząt, większych i mniejszych ssaków, ptaków, gadów, płazów i owadów. Dla specjalistów bardzo interesująca jest fauna naśnieżna oraz pajęczaki torfowisk i wilgotnych zimnych szczelin piaskowcowych.
Wielkie Torfowisko Batorowskie
https://pngs.gov.pl/szlaki-turystyczne/wycieczka-na-torfowiska-z-batorowka
Wielkie Torfowisko Batorowskie znajduje się w Parku Narodowym Gór Stołowych i jest obszarem ochrony ścisłej. Ma powierzchnię 39,53 ha. Leży przy Kręgielnym Trakcie, w dolinie potoku Czerwona Woda, na wysokości 705–715 m n.p.m. Jest to tzw. torfowisko wysokie, czyli takie, które jest zasilane wyłącznie przez wody deszczowe, ponieważ wyniesiony poziom torfu uniemożliwia porastającym je roślinom dostęp do wód gruntowych. Na skutek prowadzonych na tym obszarze w XIX w. prac melioracyjnych i nasadzania świerka naturalne procesy obiegu wody zostały zaburzone. Po objęciu torfowiska ochroną proces te niekorzystne zmiany zostały zahamowane. Torfowisko zarasta lasem świerkowo-sosnowym, ale rosną tu też typowe rośliny bagienne: wierzba lapońska, widłaczek torfowy, wrzosiec bagienny, rosiczki i turzyce, brzoza omszona, sosna błotna i sosna drzewokosa.
Przez Wielkie Torfowisko Batorowskie nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Jego południowo-wschodnim skrajem przechodzi szlak turystyczny żółty pieszy szlak z Dusznik-Zdroju do Karłowa i szlak rowerowy zielony rowerowy szlak z Batorówka do Karłowa, natomiast od strony północno-zachodniej szlak pieszo-rowerowy biegnący Kręgielnym Traktem.
Małe Torfowisko Batorowskie
https://pngs.gov.pl/szlaki-turystyczne/wycieczka-na-torfowiska-z-batorowka
Małe Torfowisko Batorowskie to pozostałość dawnych rozległych torfowisk występujących na tym obszarze. Znajduje się w Parku Narodowym Gór Stołowych, ma 4,5 ha powierzchni. Jego wschodnim brzegiem przechodzi Kręgielny Trakt, więc jest łatwo dostępne dla turystów. Obecnie nie jest już typowym torfowiskiem, ale śródleśną polaną, porośniętą łąkami i turzycowiskami, wśród których można także napotkać rzadkie i cenne gatunki roślin, jak storczyki, arnika górska i nasięźrzał pospolity. To także obszar atrakcyjny dla licznych gatunków fauny, ale aby je napotkać najlepiej wybrać na spacer wczesnym rankiem. Przy całym Kręgielnym Trakcie znajdują się obecnie tablice edukacyjne opisujące poszczególne ekosystemy i ich mieszkańców.
Wodospady Pośny
https://www.pngs.com.pl/pl/turystyka/tur_g.html
Na spływającym ze zboczy Gór Stołowych górskim potoku Pośna poniżej formacji skalnej „Skalne Wrota” na wysokości około 550 m n.p.m. w kamienistym wąwozie znajduje się ciąg małych wodospadów. Ich charakterystyczne pionowe progi powstały w wyniku działania lodowca i procesów erozyjnych. Wodospady są obszarem ochrony ścisłej o powierzchni 3,89 ha. W bogatym przyrodniczo lesie występuje żyzna buczyna sudecka oraz buki, wiązy górskie, jawory i jodły.
Ciekawe są także pozostałości dawnego zagospodarowania turystycznego Wodospadów Pośny, które powstało, gdy uważano je za idealny cel romantycznych wycieczek. Do dzisiaj zachowały się wykute w skale schody i ławeczki, drogowskazy, kamienna misa fontanny, pozostałości po skarbonce oraz tablica upamiętniającą działaczy turystycznych.
Po zbudowaniu zbiornika w Radkowie, poziom wody w potoku znacznie się obniżył, dlatego te malownicze kaskady najlepiej odwiedzać wiosną, kiedy topnieję śnieg lub po obfitych opadach deszczu. Najkrótszy szlak do wodospadów i Skalnych Wrót prowadzi od parkingu na łuku Drogi Stu Zakrętów od strony Radkowa, ale można wybrać się na nieco dłuższą wycieczkę, żółtym szlakiem od strony Pasterki lub Radkowa albo zrobić niewielka pętlę od strony Karłowa.
Niknąca Łąka
https://przyrodniczo.pl/cenne-tereny/niknaca-laka/
Niknąca Łąka to śródleśna zarastająca polana położona w Parku Narodowym Gór Stołowych między Praskim Traktem i Krzywą Drogą. Leży na wysokości 720 m n.p.m. w Dolinie Czerwonej Wody, na północ od Wielkiego Torfowiska Batorowskiego. Łąka powstała tu na mokradle, które rozwinęło się na obszarze z utrudnionym odpływem, które było zasilane przez duże ilości opadów. Obecnie jest to obszar porośnięty ubogą roślinnością torfowiskową i łąkową, której charakterystycznym składnikiem są mchy i torfowce, tworzące gęste darnie rosnące w zespołach kępkowych i dolinkowych. Najbardziej zagrożonym gatunkiem spośród roślin naczyniowych na torfowisku jest sosna błotna.
Na Niknącej Łące rośnie duża populacja wprowadzonego tu sztucznie na przełomie XIX i XX wieku po osuszeniu terenu świerka. Torfowisko zaczęło wówczas ulegać degradacji i zmniejszało swoją powierzchnię. Obecnie podejmowane są działania służące ratowaniu torfowiska i jego bioróżnorodności, ale zmniejszenie na przestrzeni ostatnich lat sumy rocznych opadów i zwiększenie średniej temperatury powietrza utrudniają to zadanie.
Przez teren Niknącej Łąki przechodzi żółty szlak turystyczny prowadzący od strony Batorowa przez Skalne Grzyby w kierunku Narożnika oraz ścieżka dydaktyczna o długości 400 m, która prezentuje sposób powstawania torfowiska wysokiego oraz jego budowę.
Do rezerwatu najłatwiej dotrzeć zielonym szlakiem od dużego leśnego parkingu przy Drodze 100 zakrętów między Karłowem a Radkowem lub nieco dłuższą drogą czerwonym szlakiem z kolejnego parkingu przy skrzyżowaniu Drogi 100 zakrętów z Krzywą Drogą.
Czytaj dalej
